به نقل از «عصر ایران»

راهنما کامل نگهداری و معرفی گل زاموفیلیا | 99 نکته کلیدی

تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۱۵۳۴۶

این گیاه در عامیانه مشهور به گیاهیست که از بین بردن آن، به مراتب سخت تر از نگهداری آن است و به اصطلاح گیاه کمدی نام برده میشود. زیرا این گیاه دارای غده یا ریزوم است و میتواند، آب را در خود به مدت طولانی ذخیره کند و با نور کم نیز سازگار است پس خرید زاموفیلیا را به کسانی که دنبال گیاهان مقاوم هستند، حوصله نگهداری گل و گیاه ندارند، محیط زندگیشان بی نور یا کم نور می باشد و یا در نگهداری گل و گیاه مبتدی هستند توصیه میشود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایران درخت، این گیاه بومی مناطق گرمسیری از جمله شرق آفریقا، جنوب کنیا تا شمال شرقی آفریقای جنوبی میباشد که در رنگ های سبز، بلک یا سیاه و ابلق دیده میشود، طول شاخه های این گیاه به 120 سانتی متر میرسد و دارای جفت برگ های چرمی میباشد که در دو طرف شاخه می روید و به ندرت دچار خزان میشود.

در این مقاله قصد داریم به طور کامل و جامع در مورد نحوه نگهداری زاموفیلیا، ویژگی های آن، روش های تکثیر آن، انواع زاموفیلیا ، بیماری های آن، فواید و معایب ، راهنمای خرید زاموفیلیا و سوالات متداولی که در رابطه با این گیاه مواجه هستید صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

روش نگهداری از زاموفیلیا :

به طور کلی زاموفیلیا، جز گیاهان کم توقع با نگهداری آسان به شمار می آید که هر کسی به راحتی میتواند در خانه یا محل کار از آن مراقبت کند اما این گیاه نیز مانند گیاهان دیگر، دارای نکات کلیدی در نگهداری و پرورش میباشد که با دانستن آن ها میتوانید یک گیاه شاداب و همیشه سبز داشته باشید.

نور مناسب :

زامیفولیا در دسته گیاهان مقاوم به کم نوری قرار میگیرد که در سایه و یا نور مصنوعی مانند لامپ رشد به خوبی دوام می آورد. اما با توجه به این که این گیاه ، بومی مناطق مرطوب و گرمسیری میباشد، در مکان هایی که نور زیاد غیر مستقیم وجود دارد، به عملکرد حداکثری میرسد و رشد سریعی دارد. پس بهتر است گیاه را درفاصله معین از پنجره ای قرار دهید که آفتاب اول صبح و یا آفتاب عصرگاهی که نور نسبتا ملایمی است به گیاه بتابد.

در نظر داشته باشید، گیاه را در معرض نور مستقیم وسط روز که شدید میباشد قرار ندهید چرا که گرمای بیش از حد نور خورشید، باعث بی حالی و خم شدن برگ های زاموفیلیا میگردد.

آب مناسب :

زاموفیلیا جز گیاهان کم آب به حساب می آید، در صورت آبیاری بیش از حد، ریشه های گیاه دچار گندیدگی و پوسیدگی میشود و در نتیجه ساقه های گیاه شروع به شل شدن و سپس جدا شدن از غده میکنند.

میزان آبیاری زاموفیلیا، رابطه مستقمی با گرمای محیط، نور محیط و همچنین رطوبت اطراف گیاه دارد و به طور کلی باید توجه داشت که زاموفیلیا با خشکی رابطه ی بهتری دارد پس در نتیجه هر زمانی که نسبت به آبیاری مجدد، تردید داشتید، بهتر است آبیاری راانجام ندهید .

با تمام این صحبت ها، اگر محیط در شرایط متعادل باشد، بهتر است هر 10 الی 15 روز یکبار اقدام به آبیاری مجدد کنید.

آبیاری حتما باید با آب راکدی که 3 الی 4 روز در فضای باز بوده و کلر آن از بین رفته است، انجام گیرد. جهت این کار، میتوانید آب را در پارچ و یا شیشه نوشابه ریخته و درب ظرف را باز گذاشته و در کنار گیاهان بگذراید تا علاوه بر تامین رطوبت گیاهان، بتوانید با آن، آبیاری کنید و دقت کنید که آب به مرور زمان از گلدان خارج شود.

دما مناسب :

زاموفیلیا با توجه به زیستگاه خود، هوای نسبتا گرم را ترجیح میدهد و جز گیاهان مقاوم به گرما میباشد. اما این بدان معنی نیست که این گیاه را در معرض گرمای شدید آفتاب و یا کنار منابع گرمازا قراردهید، چرا که باعث گرما زدگی و پختگی برگ های این گیاه میشود. در صورتی که میخواهید از نشانه های گرما زدگی اطلاع کسب کنید، بهتر است مقاله زیر را مطالعه کنید.

علائم گرما زدگی در گیاهان

بهترین دما برای ایم گیاه ، بین 15 الی 30 درجه سانتی گراد میباشد که به عنوان دمای ایده آل در نظر گرفته میشود. در صورتی که دمای هوا بیش از حد گرم شود، بهتر است اطراف گیاه را با آبپاش اسپری کنید. همچنین دمای پایین تر از 8 درجه نیز برای این گیاه توصیه نمیشود.

رطوبت :

این گیاه به دلیل برگ های چرمی و نسبتا گوشتی، تبخیر نسبتا کمی از طریق برگ های خود دارد و به عبارتی رطوبت محیط برای گیاه کافی میباشد. اما اگر محیط اطراف گیاه به ویژه در فصل تابستان بیش از حد گرم شد، بهتر است از روش غبار پاشی اطراف گیاه استفاده کنید.

کود مناسب :

زاموفیلیا نیز مانند گیاهان دیگر، نیاز به کود دارند. اگر بخواهید گل شما، یک رشد خوب و سریع داشته باشد، بهتر است از کود های عمومی، کود npk با نسبت  10-10-10 و کود های مخصوص این گیاه استفاده کنید.

همچنین توجه کنید که خاک این گیاه پس از مدتی مواد مفید خود را از دست میدهد و به تفاله تبدیل میشود، پس بهتر است، هر شش ماه یکبار نسبت به جایگزینی خاک جدید با خاک رویه گلدان ( نه تعویض کامل خاک ) اقدام نمایید و هر سال نیز خاک گیاه را به طور کامل تعویض کنید.

تمیز کردن برگها

گیاه زاموفیلیا به طور طبیعی مستعد نشستن گرد و خاک میباشد پس بهتر است تنها با آب بدون کلر و یک دستمال نرم هر ماه برگ های آن را تمیز کنید توجه کنید از مواد شیمیایی استفاده نکنید.

در صورتی که میخواهد از اسپری های براق کننده استفاده کنید بهتر است نوع ارگانیک آن را انتخاب کنید

خاک مناسب :

این گیاه باید دارای خاکی سبک، متخلخل و دارای زهکشی زیاد باشد تا آب به راحتی از آن عبور کرده و خارج شود تا با توجه به حساس بودن غده ی زاموفیلیا به آبیاری بیش از حد، باعث پوسیدگی ریشه نشود.

بهترین خاک بر اساس فاکتور های گفته شده، ترکیبی از خاک و کود آماده و خاک کاکتوس میباشد تا بتوانید از غرقابی شدن خاک گیاه جلوگیری کند.

در صورتی که تصمیم دارید گیاه زاموفیلیا را در فضای لابی برج و یا مراکز تجاری بکارید، بهتر است به خاک و میزان عمق خاک توجه کنید.

گلدان مناسب :

باید بدانید که گیاهان برای رشد بهتر نیازمند محیط تنگ میباشد تا انرژی خود را به جای پراکنده کردن ریشه در گلدان های بزرگ، صرف پا جوش زدن و رشد برگ جدید کند.

بنابراین زمانی اقدام به تعویض گلدان کنید که ریشه ها از گلدان بیرون زده باشد. اما اگر بعد از چندین سال، تصمیم به تعویض گلدان گرفتید باید به چند نکته که در ادامه توضیح میدهیم. داشته باشید.

برای تعویض گلدان زامیفولیا ، حتما در فصل بهار اقدام کنید، به صورت ناگهانی چندین شماره گلدان را بزرگ نکنید به طور مثال اگر از گلدان 20 سانی متری استفاده کنید بهتر است گلدان بعدی 25 سانتی متر قطر داشته باشد و همچنین توجه کنید که گلدان حتما زهکشی و سوراخ داشته باشد و آب به راحتی از گلدان خارج می شود.

سپس کف گلدان را با عمق 2 سانتی متر از پوک معدنی پر کنید و خاک بر روی پوکه ها بریزید تا ارتفاع مناسب جهت کاشت گیاه فراهم شود، سپس گیاه را از گلدان قدیمی خارج کنید و در گلدان جدید قرار دهید. توجه داشته باشید که ریشه ها، نباید به مدت طولاتی در معرض هوا قرار گیرد.

در این مرحله بهتر است ریشه های گندیده و آسیب دیده را از گیاه جدا کنید . در آخر هم حدود 3 سانتی متر بر روی گیاه، خاک بریزید توجه داشته باشید که برای پر کردن فضای خالی گلدان با خاک ، رویه خاک را بیش از حد فشار ندهید چرا که باعث آسب رسید به گیاه میشود سپس با آب بدون کلر گیاه را سیراب کنید تا آب از زیر گلدان خارج شود. در صورتی که بعد از آبیاری، خاک نشست کرد ، دوباره خاک اضافه کنید.

اگر قصد کاشت این گیاه در داخل گلدان های لوکس و بزرگ را دارید، بهتر است، ابتدا گیاه داخل گلدان پلاستیکی مناسب کاشته شود و سپس داخل گلدان مورد نظرتان قرار دهید و اطراف آن را با پوکه و یا سنگ تزیین کنید.

گلدهی زاموفیلیا :

در صورتی که تمام شرایط ایده آل، برای این گیاه فراهم شود، این گیاه در فصل تابستان به گلدهی میرسد و گل هایی به صورت اسپات و به رنگ سفید میروید، گل های این گیاه بیشتر برای گرده افشانی و یا تولید بذر کاربرد دارد و جنبه تزیینی و زیبایی ندارد.

در صورت روییدن گل ، بهتر است آن را بچینید تا انرژی بالا برای رشد گل، به ساقه برگ ها برسد. به طور کلی روییدن شاخه گل برای زاموفیلیا نشانه سلامت گیاه و مناسب بودن شرایط اطراف گیاه میباشد.

نماد زامیفولیا:

این گیاه نماد فداکاری، پایداری، رشد، تعادل میباشد و اگر در مکان صحیح از خانه و یا اداره  قرار بگیرید میتوند به عنوان گیاه ثروت هم شناخته شود

انواع زاموفیلیا :

نوع سبز این گیاه ، قدیمی ترین آن میباشد که از گذشته در بازار های گل و گیاه ایران یافت میشد . اما امروزه تنوع بیشتری از انواع زاموفیلیا را می توان پیدا کرد و بر حسب سلیقه میتوان یکی از گونه های زاموفیلیا بلک ، زاموفیلیا ابلق، زاموفیلیا سبز و ... را انتخاب کنید که در ادامه درباره هر کدام ازگونه ها ی زاموفیلیا توضیح خواهیم داد .

1. زاموفیلیا سبز – zz plant

زاموفیلیا سبز همان نوعی است که در اکثر مناطق جهان موجود است. این گونه قدیمی‌ترین نوع محسوب می‌شود و قبل از سایر گونه‌ها به تنهایی به عنوان یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی شناخته می‌شد.

شرایط نگهداری :

نور : نور روشن غیرمستقیم و نیم‌سایه

آبیاری : آبیاری را فقط بعد از خشک شدن کامل خاک انجام دهید. حتی اگر گاهی فراموش کردید گیاه را آبیاری کنید اصلا نگران نباشید چون برای گیاهتان مشکلی پیش نمی‌آید. بهتر است بدانید که آبیاری زیاد باعث بروز مشکلات زیادی در زاموفیلیا سبز می‌شود.

خاک : هر خاک سبکی با زهکشی مناسب برای زاموفیلیا سبز مناسب است.

زاموفیلیا سبز

2. زاموفیلیا بلک – Raven

در انگلیسی به زاموفیلیا بلک زاموفیلیا کلاغ سیاه می‌گویند. این نامگذاری به دلیل برگ‌های بنفش تیره و تقریبا سیاه این گیاه است. این گونه نسبتا جدید است و از گونه‌های کمیاب محسوب می‌شود. برگ‌های جدید ممکن است ابتدا سبز رنگ باشند اما با گذشت زمان به همان رنگ بنفش تیره و مایل به سیاه در می‌آیند و زیبایی گیاه را چندبرابر می‌کنند.

شرایط نگهداری :

نور : این گیاه سیاه در برابر انواع شرایط نوری مقاوم است. از نور کم تا نور روشن و زیاد برای این گیاه مناسب است.

آبیاری و رطوبت : زاموفیلیا بلک به خوبی در خانه‌هایی با رطوبت کم دوام می‌آورد. این گیاه مقاوم به خشکی حتی می‌تواند چند هفته هم بدون آبیاری زنده بماند. اجازه دهید بین دو آبیاری خاک گیاه خشک شود.

خاک : خاک سبک با زهکشی بالا برای این گونه مناسب است. اگر خاک زهکشی مناسبی نداشته باشد، آب در آن می‌ماند و باعث پوسیدگی ریشه می‌شود.

زاموفیلیا بلک

3. زاموفیلیا ابلق – whipped cream

یکی از انواع بسیار خاص ، زاموفیلیا ابلق است که به دلیل رگه‌های کرم و طلایی روی برگها به آن زاموفیلیا طلایی هم گفته می‌شود. این گونه بسیار خاص و کمیاب است و به همین دلیل قیمت بسیار بالایی دارد.

شرایط نگهداری :

نور : برای حفظ رنگ برگها به نور بیشتری نسبت به زاموفیلیای معمولی نیاز دارد.

آبیاری و رطوبت : زاموفیلیا به طور کلی به خشکی مقاوم است. برای آبیاری گیاه اول باید خاک را چک کنید، اگر کاملا خشک بود گیاه را آبیاری کنید.

خاک : خاکی سبک مثل مخلوط کوکوپیت و پرلیت با زهکشی بالا برای زاموفیلیا ابلق مناسب است.

زاموفیلیا ابلق

4. زامیکرو (زاموفیلیا کوتوله) – Zamicro

زاموفیلیای کوتوله یا زامیکرو یکی دیگر از انواع زاموفیلیا است که اندازه کوچکتری نسبت به بقیه زاموفیلیاها دارد. ارتفاع زامیکرو به بیشتر از 50 سانتی متر نمی‌رسد. شکل، رنگ و سایز برگ‌های این گیاه دقیقا مانند زاموفیلیا سبز است و تنها ضخامت برگ‌ها متفاوت است و برای افرادی مناسب است که ترجیح می دهند که گیاهشان جای کمتری اشغال کند و کوچکتر باشد.

شرایط نگهداری :

نور : نور روشن غیرمستقیم و نیم‌سایه

آبیاری : آبیاری را فقط بعد از خشک شدن کامل خاک انجام دهید. حتی اگر گاهی فراموش کردید گیاه را آبیاری کنید اصلا نگران نباشید چون برای گیاهتان مشکلی پیش نمی‌آید. بهتر است بدانید که آبیاری زیاد باعث بروز مشکلات زیادی در زاموفیلیا سبز می‌شود.

خاک : هر خاک سبکی با زهکشی مناسب برای زاموفیلیا سبز مناسب است.

طراحی دکوراسیون :

از ویژگی های این گیاه ، کاربرد آن در دکوراسیون داخلی و محیط های بدون نور میباشد . زیرا علاوه بر زیبایی، هماهنگی با نظریه فنگ شویی در استفاده از گیاهان و تاثیر مثبت آن در جریان انرژی، نگهداری از آن بسیار ساده بوده و مناسب افراد مبتدی میباشد.

این گیاه با توجه به شکل و شمایل خود، یک گزینه مناسب برای فضاهایی است که میخواهند یک محیط مینیمال داشته باشند . از همین رو، استفاده از این گیاه را به طراحان دکوراسیون داخلی توصیه میکنیم.

تصفیه کردن هوا :

این گیاه بر اساس مقالات علمی منتشر شده، جز گیاهان اکسیژن ساز و تصفیه کننده هوای محیط میباشد. این گیاه گاز های موجود در هوا را مانند، تری کلروتن، فرمالدهید، زایلن و ... را که برای سلامتی افراد مضر میباشد را جذب خود میکند.

باید بدانید عامل اصلی سردرد و حالت تهوع گاز تری کلروتن میباشد. جالب است بدانید که در کشور تانزانیا، از گیاه زاموفیلیا برای تسکین درد های موضعی استفاده میکند . البته خوردن زاموفیلیا به علت سمی بودن آن، به هیچ وجه توصیه نمیشود

مناسب کلاس های آموزشی تکثیر گیاهان :

یکی از گیاهانی که روش تکثیر ساده ای را دارد، گیاه زاموفیلیا میباشد که میتوان در مدارس و یا آموزشگاه های گل و گیاه، از آن استفاده کرد.

هرس زاموفیلیا :

به طور عمومی، این گیاه نیاز به هرس ندارد اما در صورتی که برگ ها و یا ساقه زرد یا قهوه ای و یا خشک وجود داشته باشد بهتر است آن را از گیاه جدا کنید تا انرژی گیاه به بخش های سالم آن برسد

تکثیر زاموفیلیا :

این گیاه به چند طریق تکثیر میشود که تکثیر از طریق برگ یکی از رایج ترین آن میباشد.

تکثیر از طریق تقسیم غده ها :

در این روش غده های گیاه را از طریق ریشه جدا میکنیم به طوری که هر غده یک شاخه و برگ داشته باشد سپس هر کدام از غده ها را به گلدان های کوچک منتقل میکنیم و از کود ریشه زایی استفاده میکنیم مراقب باشید در هنگام جداسازی به ریشه و غده ها صدمه وارد نشود. این روش با احتمال 90 درصد جواب خواهد داد.

تکثیر از طریق ساقه :

این روش زیاد متداول نیست و کمی زمان بر است و باید صبر کنید. در قدم اول ساقه را از برگ ها جدا میکنیم. بهتر است ساقه زیاد بلند نباشد سپس ساقه را در آب قرار میدهیم و در محیط گرم قرار دهید. همچنین لازم است هر 2 هفته یکبار آب گلدان را تعویض کنیم و از آب بدون کلر و جوشیده شده استفاده کنید.

تکثیر از طریق برگ

قلمه از طریق برگ جز متداول ترین روش های تکثیر زامیفولیا میباشد و حدود یکسال طول میکشد. در این روش برگ ها را از محل اتصال به ساقه جدا میکنید . 3 الی 4 روز در فضای باز قرار میدهید تا گیاه پینه ببندد و خشک شود. سپس پایین برگ را در محلول ریشه زایی میزنیم و آن را در ترکیب کوکوپیت و پرلیت قرار میدهیم . در مرحله بعد رویه خاک را با اسپری ، آبیاری میکنیم و یک پلاستیک بر روی آن میکشیم .

بیماری های زاموفیلیا :

ممکن است در هنگام نگهداری زامیفولیا ، با مشکلات و بیماری های گوناگون مواجه شوید ما در این قسمت رایج ترین ان ها را ذکر خواهیم کرد.

علت زرد شدن برگ زامیفولیا :

ریشه زامیفولیا از نوع گوشتی میباشد. این ریشه ها، توانایی بالایی در ذخیره سازی آب به مدت طولانی دارند از همین روز آبیاری بیش از حد زاموفیلیا باعث میشود که ریشه ها گندیده و از بین بروند و در نتیجه باعث زرد شدن برگ های این گیاه میگردد.

برای جلوگیری از این مشکل بهتر است قبل از آبیاری، خاک گیاه را چک کنید و از خشک بودن کامل گیاه مطمئن شوید سپس اقدام به آبیاری کنید.

البته زرد شدن برگ زاموفیلیا دلایل دیگری از جمله کم بودن مواد مغذی و یا عدم تعویض خاک به مدت طولاتی نیز دارد.

قهوه ای شدن نوک برگ ها :

در صورتی که نوک برگ های زامیفولیا دچار قهوه ای شدن شود، باید  رطوبت اطراف گیاه را زیاد کنید. برای این کار می توانید از ساخت جزیره و یا غبار پاشی استفاده کنید.

کم رنگ شدن و نازک شدن برگ های :

این مشکل بیشتر در ساقه های تازه روییده شده مشاهده میشود. البته این کم رنگی در ابتدای رویش طبیعی است اما اگر به مدت طولانی با این مشکل موجه شدید، نشانه نور کم محیط میباشد. از همین رو بهتر است گیاه را به جای پر نور تر منتقل کرده و یا از لام های رشد استفاده کنید.

خم شدن ساقه زاموفیلیا :

دلیل اصلی شل شدن و خمیدگی زامیفولیا ، کمبود نور میباشد. برای حل این مشکل باید گیاه را به جای پر نور تر منتقل کنید همچنین عدم تعویض گلدان و کوچک تر شدن گلدان باعث میشود گیاه تعادل خود را نتواند حفظ کند در نتیجه شاخه ها به طرفین خم میشوند.

آفات رایج :

گیاهان از جمله زاموفیلیا هر چقدر هم مقاوم باشند ممکن است با آفات مواجه شوند البته گفتنی است به علت این که زاموفیلیا یک گیاه سمی است کم تر دچار آفت میشود. در این قسمت آفات رایج زاموفیلیا را بیان میکنیم اما اگر میخواهید به صورت کامل با آفات این گیاه مواج شوید بهتر است مقاله بیماری های زاموفیلیا که در بالا به آن اشاره شده را مطالعه کنید.

کنه عنکبوتی :

این آفت به خصوص در فصل خشک سال بیشتر مشاهده میشود. دیدن تار های عنکبوت در زیر برگ های این گیاه نشانه حمله این آفت میباشد. در صورت مشاهده این آفت، بالافاصله گیاه را از گیاهان دیگر جدا کنید سپس از سم کنه کش استفاده کنید. البته می توانید گیاه را با کمی فشار آب شستشو کنید سپس روی گلدان را با یک کیسه بپوشانید و محکم ببندید. گیاه را چند روز در مکانی روشن قرار دهید . بعد از مدتی مشاهده میکنید کنه ها از بین میروند.

شته :

شته ها موجوداتی بسیار ریز هستند. اما اگر مشاهده کردید که گیاه چسبناک شده است دلیل بر حمله این آفت میباشد برای از بین بردن این آفت میتوانید از محلول آب و صابون و پارچه نرم استفاده کنید.

شپشک آرد آلود :

این نوع آفت از شیره گیاه استفاده میکند و پس از مدتی باعث ضعیف شدن گیاه میشود.

از 2 طرق میشود این آفت را از بین برد 1- سم های ویژه شپشک آرد آلود 2- استفاده از محلول آب و صابون و پارچه نرم که به صورت دستی باید بر روی گیاه کشیده شود .

کانال عصر ایران در تلگرام

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: زاموفیلیا برگ های این گیاه گیاه زاموفیلیا شرایط نگهداری تکثیر از طریق استفاده کنید آبیاری کنید تعویض گلدان داشته باشید طریق برگ اطراف گیاه طور کلی توجه کنید قرار دهید سانتی متر بیش از حد گل و گیاه خاک گیاه اما اگر شدن برگ گونه ها ریشه ها غده ها برگ ها بر روی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۱۵۳۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۸ نکته درباره‌ افکار و خطاهای شناختی/ چطور خشم خود را کنترل کنیم؟

همه انسان‌ها از استعداد لازم برای منفی فکرکردن برخوردارند. گرچه ممکن است بیماران مبتلا به بیماری‌های روان‌پزشکی یا کسانی که افسردگی، خشم، اضطراب، ترس وعشق را تجربه می‌کنند، در مقایسه با افراد عادی افکارغیرمنطقی و منفی بیشتری داشته باشند. 

افراد به‌هنجار و عادی نیز در موقعیت‌های خاص مانند زمانی که هیجان خاصی را تجربه می‌کنند، آمادگی تولید افکار منفی را دارند. بنابراین یکی از راه‌های به دام کشیدن افکار منفی، توجه به هیجانات است.

وقتی برانگیخته هستید یا زمانی که در حال گذر از مرحله‌ پیش از خشم به مرحله‌ خشم و پرخاشگری هستید، بدانید که «افکار برانگیزاننده» نقش کلیدی را بازی می‌کنند و کنترل خشم بدون مهار این افکار امکان پذیر نیست. از طرفی برانگیختگی و هیجان، در فرآیند پردازش اطلاعات تداخل ایجاد می‌کنند و سبب می‌شوند که فرد به گونه‌ای خاص فکر کند. سوگیری در پردازش اطلاعات که تحت تأثیر خطاهای شناختی است، نه تنها به خشم دامن می‌زند، بلکه فرد را از دسترسی به اطلاعات ناب نیز محروم می‌کند. اولین گام شناسایی خطاهای شناختی در فکر است. این خطاها عبارتند از:

۱- برچسب‌ها:

برچسب‌هایی مانند بی انصاف، گستاخ، احمق، سوء استفاده‌گر، رذل و... می‌توانند شما را خشمگین‌تر کنند و به همین دلیل واکنش‌های پرخاشگرانه‌ شدیدتری از خود نشان دهید. زیرا برچسب‌هایی که به دیگران می‌زنید، سبب می‌شود که دیگران را تحقیر یا سرزنش کنید و دقیقاً به خاطر همین برچسب‌ها، حق مسلم خود می‌دانید که آنها را بکوبید یا زیر سؤال ببرید. شما ممکن است حتی به خودتان برچسب‌هایی مانند از بدشانسی من است، آدمی ابله‌تر از من پیدا نکردند ، از بس ملاحظه کار هستم چنین دردسرهایی برای من پیش می‌آید بزنید.

حال وقتی به خود یا دیگری برچسب می‌زنید از خود بپرسید آیا کلی قضاوت نمی‌کنم؟ این برچسب مرا بیشتر عصبانی می‌کند یا آرام می‌کند؟ پاسخ دادن به این سؤالات می‌تواند به شما کمک کند تا برچسب زدن را متوقف کنید و برچسب ها را زیر سؤال ببرید. برای مثال ممکن است فردی در بسیاری از زمینه ها مسئولانه عمل کند اما در زمینه‌ی خاصی غیرمسئول باشد پس نمی‌توان به او برچسب کلی زد.

۲- قصد و عمد:

اگر کسی به شما وعده‌ای دهد و نتواند در زمان مقرر شده به وعده‌ی خود عمل کند، ممکن است دلایل زیادی برای این خلف وعده وجود داشته باشد اما اگر پیش خود فکر کنید که حتماً قصدی در کار بوده و فرد از روی عمد دست به چنین کاری زده است، خشمگین می‌شوید؛ زیرا احساس می‌کنید از شما سوء استفاده شده است. در این حالت نمره‌ی برانگیختگی شما در چند ثانیه از ۳ به ۱۰ می‌رسد و به سرعت به مرحله‌ی خشم و پرخاشگری می‌رسید، زیرا وقتی احساس کنید قربانی هستید و طرف به عمد خواسته است برای شما مشکلی ایجاد کند، تنها با تنبیه و حمله به طرف مقابل آتش خشم درون‌تان خاموش می‌شود. برای مثال، کسی گوشی تلفن را برنمی‌دارد و شما پیش خود می‌گویید: «عمداً گوشی را برنمی‌دارد و پاسخ تلفن مرا نمی‌دهد.»

۳- ذهن خوانی:

خواندن ذهن دیگران، عادت بیمارگونه‌ی بسیاری از انسان هاست. زمانی که هیجان خاصی را تجربه می‌کنیم، بیشتر از مواقع دیگر به ذهن خوانی دست می‌زنیم. وقتی اندکی برانگیخته هستید و میزان برانگیختگی شما به نمره‌ی ۳ یا ۴ رسیده است، تنها یک یا دو ذهن خوانی کافی است که به نقطه‌ی انفجار برسید. وقتی ذهن‌خوانی می‌کنید در مورد این که دیگران چه فکرهایی درباره شما دارند، پیش خودتان حدس‌هایی می‌زنید و سپس فرض را بر این می‌گذارید که این فرض‌ها درست است و دیگران در مورد شما این گونه فکر می‌کنند.

۴- فاجعه سازی:

فاجعه سازی از اتفاق پیش آمده یا عملکرد طرف مقابل می‌تواند شما را از نقطه‌ ۰ به نقطه  ۱۰ در مقیاس برانگیختگی برساند. فاجعه‌سازی اغلب در قالب جملات این وحشتناک است، فاجعه است و  غیرممکن است، می‌باشد.

نوع دیگری از فاجعه‌سازی «مطلق نگری» است. مطلق نگری در برابر نسبی‌نگری قرار دارد و با واژه‌هایی مانند «او همیشه... او هیچ وقت..... او هرگز...» همراه است.

طبیعی است که وقتی احساس قربانی شدن کنید، یا احساس کنید دیگری نسبت به شما ظلم کرده است و حق شما را تضییع نموده است، احساس خشم کنید و دست به پرخاشگری بزنید. برای مقابله با بزرگ‌نمایی و فاجعه‌سازی از فنون همدلی، پرس وجو، کاوش و بررسی سود و زیان استفاده کنید.

۵- دنبال مقصر گشتن:

در صورتی که با مشاهده‌ی یک رویداد ناخوشایند، درصدد یافتن یک فرد مقصر یا گناه کار باشید تا همه‌ی تقصیرها را به گردن او بیندازید، خشمگین‌تر خواهید شد و ممکن است دست به پرخاشگری بزنید. برای مثال: همه اش تقصیر اوست. اگر او دیر نمی‌کرد این اتفاق نمی افتاد.

به جمله‌ی بالا نگاه کنید و تأثیر آن را در ایجاد خشم ببینید.

۶- نتیجه‌گیری شتاب‌زده:

از یک رویداد یا اتفاق خاص، سریع نتیجه گیری می‌کنید و بر اساس آن واکنش نشان می‌دهید. برای مثال، اگر کسی به موقع سر قرار حاضر نشود، بلافاصله نتیجه می‌گیرید که شما را عمدا معطل کرده و سر کار گذاشته است. با این نتیجه‌گیری زودرس، به سرعت خشمگین می‌شوید و واکنش منفی نشان می‌دهید.

۷- پیش‌بینی منفی:

پیش‌بینی منفی رفتارهای احتمالی دیگران، می‌تواند برانگیزاننده خشم باشد. برای مثال کسی از شما کتابی امانت می‌گیرد و به موقع به شما نمی‌رساند با خود می‌گویید: «اگر با او برخورد نکنم و به اصطلاح او را سر جایش ننشانم دفعه‌ بعد هم این کار را خواهد کرد.» «اگر از من حساب نبرد به این رفتارها ادامه خواهد داد.» همان طور که می‌بینید پیش‌بینی منفی برای رفتار دیگران می‌تواند برانگیزاننده‌ی خشم باشد و سبب می‌شود واکنش منفی شدیدی از خود نشان دهید.

۸- تعمیم:

در تعمیم فرد با استفاده از کلماتی مانند «همیشه»، «هرگز»، «هیچوقت» یک رویداد را تعمیم می‌دهد. برای مثال: «دیر کردن کار همیشگی‌اش است.»

الهه ضمیری - خبرنگار تحریریه جوان قدس